كهكشان

كهكشان

سه شنبه ۲۵ شهریور ۰۴

كهكشان

۹ بازديد

      

كهكشان‌ها سامانه‌هايي بزرگ و با اندازه و مرز مشخصي هستند كه از ستاره‌ها، بقاياي ستاره‌اي، ماده تاريك، گازها و گرد و غبارهاي ميان ستاره‌اي تشكيل شده‌اند و با نيروهاي گرانشي به گردِ هم آمده‌اند.[۱][۲] كوچك‌ترين كهكشان‌ها داراي پهنايي برابر با چند صد سال نوري، شامل نزديك به صد ميليون (۱۰۸) ستاره هستند. بزرگ‌ترين كهكشان‌ها تا ۳ ميليون سال نوري پهنا دارند و شامل بيش از صد تريليون (۱۰۱۴) ستاره هستند.[۳] كهكشان‌ها بر گرد مركز جرم خود در گردشند.

كهكشان‌هاي ناهمگون يا بي‌قاعده هيچ شكل يا ساختار سامان‌مندي ندارند، آن‌ها داراي جرم بيشتري از كهكشان‌هاي ديگر هستند و بيشتر ستاره‌هاي موجود در آن‌ها داراي طول عمر كم و درخشان مي‌باشند. با وجود اينكه بسياري از كهكشان‌هاي ناهمگون در بر گيرنده نواحي تابان گازي هستند كه ستاره‌ها در آن‌ها ساخته مي‌شوند، بيشتر گاز ميان ستاره‌اي كهكشان‌ها بايستي فشرده شوند تا ستاره‌هاي تازه‌اي بسازند. نزديك به پنج درصد از هزار كهكشان درخشان را كهكشان‌هاي ناهمگون تشكيل مي‌دهند. اين در حالي است كه يك چهارم كهكشان‌هاي شناخته شده نيز كهكشان‌هاي ناهمگون هستند.

كهكشان‌هاي مارپيچي داراي بازوهايي هستند كه شكلي مارپيچي در پيرامون بر برآمدگي ميانه‌اي يا هسته، قرصي ايجاد مي‌كنند كه چرخش هسته با چرخش بازوهاي آن همراه مي‌شود. جوان‌ترين ستاره‌هاي كهكشان‌هاي مارپيچي در بازوهاي كم توده يافت مي‌شوند و ستاره‌هاي كهن بيشتر در هسته فشرده جاي دارند. كهن‌ترين ستاره‌ها در هاله‌هاي كروي پراكنده جاي دارند و پيرامون قرص كهكشاني را فرا گرفته‌اند. اين بازوها همچنين داراي غبار و گاز فراواني هستند كه منجر به ساخته شدن ستاره‌هاي تازه مي‌شود.

يك كهكشان مارپيچي ميله‌اي داراي يك هسته برآمدگي ميانه‌اي كشيده شده و ميله‌اي شكل است. هم‌زمان با چرخش هسته اين‌طور به نظر مي‌رسد كه در هر سوي هسته يك بازو نيز مي‌چرخد. برخي ستاره‌شناسان بر اين باورند كه كهكشان راه شيري نيز يك كهكشان مارپيچي ميله‌اي است. شكل كهكشان‌هاي مارپيچي و كهكشان‌هاي مارپيچي ميله‌اي از كهكشان‌هاي با برآمدگي‌هاي ميانه‌اي بزرگ با بازوهاي نه چندان به هم پيوسته تا كهكشان‌هاي با برآمدگي‌هاي مركزي كوچك و بازوهاي آزاد متغير است. اگر چه كهكشان‌هاي مارپيچي و مارپيچي ميله‌اي پيش از اين به عنوان دو گونه كهكشان جدا دسته‌بندي مي‌شدند، ولي امروزه ستاره‌شناسان آن‌ها را همانند مي‌دانند.